Solex Lagers
Het is wat met die lagers.
Gelukkig weten we daar bij Solex Nederland wel raad mee. Solex Nederland verkoopt alleen lagers die 100% geschikt zijn voor je Solex. Elk lager op onze site heeft zich in elk geval al decennia bewezen in onze verhuurvloot.
Zelf testen wij de lagers uiteraard in onze Race Solexen. En daarnaast sponsoren wij duurritten op de Solex zoals onlangs de rit van Bart Paalvast naar Zuid-Frankrijk. Tijdens die tests spreken we ook met kampioenen uit de Solexwereld en andere race klasses zoals de NK 50cc. Zo weet je zeker dat je bij Solex Nederland het juiste lager krijgt.
In dit blog nemen we je mee langs een aantal feiten en fabels van onze facebookdeskundigen.
In dit blog behandelen we als eerste de reguliere groefkogellagers.
Afdichting
Het eerste misverstand is dat een lager goed moet afdichten.
Het lager “moet” niet afdichten, dan heeft de keering namelijk niks te doen en dat is niet inclusief genoeg. Een lager moet gewoon draaien en de keerring moet afdichten.
Maar eerlijk is eerlijk: sommige lagers helpen wel met afdichten. Omdat een Solex vrij uniek is, kun je ook met een uniek lager de afdichting helpen. Sommige Solexen komen uit 1946 en hebben al 3 generaties revisie achter de rug. Alles past net te weinig of net teveel en dan kun je met een specifiek lager de Solex helpen.
Open lager of 2Z of 2ZRS
- Open lager
Een standaard lager is open aan 2 zijden. Dat heet dan ook verrassend genoeg het open Solex lager. Je ziet de kogels dus vanaf beide zijden. Een groefkogel lager heeft geen draairichting dus welke kant je erin doet maakt niets uit. Uit een soort zorgvuldigheid zorgen wij er altijd voor dat je de letters op de rand kunt lezen. Dus de onbedrukte kant gaat onderop.
Daarna kwam het gesloten lager.
- Het 2Z of ook wel ZZ lager.
Dit lager heeft aan elke zijde een metalen plaatje. Daarbij hebben de lagerboertjes 2 schijfjes in het lager gemonteerd om het smerende vet vanaf de fabriek in het lager te houden. Dit lager hoeft naderhand niet gesmeerd te worden. Er zijn verhalen bekend van lagers die jaren in een motorblok hebben gezeten en waarvan het fabrieksvet nog gewoon aanwezig was na demontage.
De Z komt van het Duitse woord Zu, wat “dicht” betekent. Het plaatje zit overigens niet muurvast, je kunt het eenvoudig verwijderen met een mesje. Deze afdichting met een metalen plaatje zijn Stofdicht.
- Het 2Z RS lager.
Dit heet het ZweiZu Rortary Sealed lager. Nu zitten er geen metalen plaatjes maar twee kunststof plaatjes. Dit kan rubber, Viton of een ander materiaal zijn. Deze plaatjes dichten het beste af, in elk geval nog beter dan de metalen plaatjes. Het interne lagervet blijft beter beschermd en zal de volledige levensduur van het lager meegaan.
Er zit wel een nadeel aan. De wrijving (rolweerstand) is hoger dan met metalen plaatjes.
Dit zijn de meest voorkomende lagers voor een Solex. Er zit binnen die 3 families nog wel een eigenaardigheidje. Sommige lagers uit de 2Z serie of de 2Z-RS serie hebben de plaatjes anders vastgezet. Deze lagers met een kunststof plaatje zijn spatwaterdicht.
Sommige plaatjes zitten vast aan de binnenring, waardoor de buitenring vrij kan draaien. Anderen zitten vast aan de buitenring zodat de binnenring vrij kan draaien. Solex Nederland verkoopt alleen lagers waarvan de beschermingsplaat vast zit aan de buitenring. De krukas moet immers draaien en niet het carter of de wielnaaf.
Solex lager tolerantie
Over lagertoleranties zijn de verschillende facebook-deskundigen het niet altijd eens. Maar er zijn enkele feiten waar niemand omheen kan. Er zit een verschil tussen waar het lager voor gemaakt is en waarvoor iemand het kan gebruiken. Wij vergelijken het wel eens met een figuurzaag. Een figuurzaag is NIET gemaakt om in een rechte lijn te zagen. Daarvoor gebruik je immers een Cirkelzaag.
Dat wil niet zeggen dat iemand met ervaring en kennis met een figuurzaag geen rechte lijn kan zagen. Die persoon kan dat, maar het gereedschap is er gewoon niet voor bedoeld. Dus als je vraagt welk gereedschap je nodig hebt voor een rechte lijn, dan is ons antwoord: de cirkelzaag.
Zo is het ook met lagers. De Solex Lagers van Solex Nederland zijn volledig afgestemd op het Solex gebruik. De toleranties zijn afgestemd voor het gebruik in een motorblok en de afdichting is specifiek bedoeld voor gebruik in een benzinemotor.
Solex lager tolerantie code
Wat is een lagertolerantie?
De lagertolerantie is de interne speling van de lager-kogels in de loop-groef. Een kleine speling levert potentieel meer wrijving maar minder zijdelingse (axiale) beweging. Een grote speling levert minder wrijving maar mogelijk meer zijdelingse beweging.
Die interne speling wordt weergegeven als de waarde (C). Let op! Er is een eigenaardigheid. De waardes C0 tot en met C5 zijn niet absoluut.
Dat heeft meer uitleg nodig. En hierover ontstaan veel misverstanden.
De lagers in 1946 (geboortejaar Solex) hadden geen codering voor de speling. Er was maar 1 type speling (gewoon niet teveul) en dat was toen de standaard. Ook nu nog.
Dit type lager heet tegenwoordig het C lager en wordt vaak onhandig aangeduid met C0. Dit lager is bijna nergens meer verkrijgbaar omdat er simpelweg geen codering voor is. Je hebt dan ook geen idee hoeveel speling er is.
Na dit C(0) lager ontwikkelden de lagerfabrikanten een lager met iets meer speling. Je kunt je voorstellen dat een lager in een motorblok vanaf binnen een krukas erin geperst krijgt, maar van buiten ook zelf in een carter geperst is. Dit lager wordt dus aan beide zijden vervormd. En beide zijden ook nog eens richting de kogels. Dat geeft veel meer wrijving op de kogels en dus moet er meer speling tussen zitten vanuit de fabriek.
Hier werd het C3 lager voor ontwikkeld. Een C3 Solex lager is de absolute standaard. Dus niet de C of C0. C3 wil namelijk zeggen dat het lager meer axiale speling heeft dan de standaard en moet gebruikt worden bij omgevingen met hoge temperatuursverschillen, en wanneer het lager op beide ringen geperst wordt. C3 heeft dus meer speling dan de standaard, wat vroeger C of C0 genoemd werd.
Ga je racen en wil je nog minder weerstand? Of zijn door de race toepassing de temperatuursverschillen nog groter? Heb je een nog hardere of nieuwere krukas of zelfs een CNC carter? Dan kan een C3 lager alsnog te strak zijn. Dan zoeken we nog wat extra speling en monteren we het Solex C4 lager.
Er zijn ook C5 lagers verkrijgbaar. Die zijn echter alleen geschikt voor toepassingen waarbij de as afbuigt.
De Do's en Dont's
Natuurlijk zijn er ook lagers met een kleinere speling dan de norm. Die worden gebruikt bij kleine elektromotoren of voor de rollen in een walserij. Die lagers heten C2 en nog krapper is de C1. Die lagers zijn ongeschikt om in een motorblok te gebruiken.
Er zal een grote wrijving ontstaan waardoor de motor sneller oververhit en er zal een aanzienlijke slijtage ontstaan in zowel de kogels als de loopgroef. Monteer deze lagers nooit in je Solex.
- ECO lagers
Er is nog een speciaal lager voor in Raceblokken. Dit is het ECO lager.
Het ECO Racelager van Solex Nederland heeft wel de standaard C codering maar heeft een lagere rolweerstand dan de reguliere lagers. Door een speciale legering van de kogels en een coating is een lagere weerstand bereikt waardoor dit lager nog net iets beter presteerd dan de C4 lagers van andere merken. De Solex Excellence Serie van Solex Nederland heeft het ECO lager als standaard.
Alle bovenstaande lagers vallen onder de Groef-Kogel lagers voor Solex. De maat voor een Solex Krukaslager is 6203 maar lang niet alle 6203 lagers zijn geschikt voor een Solex. Om het jou als gast makkelijk te maken heeft Solex Nederland alle lagers al getest en gesorteerd. Alle lagers in onze webshop zijn specifiek voor Solex.
Voor Solex gebruiken we alleen de 6203 lagers die speficiek bedoeld zijn voor een draaiende binnenring waarbij de belasting op de ring meedraait.
Welke lager Welke Solex?
Ja, da’s allemaal heel leuk Solexman, maar welk lager moet ik nou hebben?
Tja, dat is eigenlijk heel persoonlijk. De Solex purist neemt het Solex Open krukas lager. Iemand die goed kan sleutelen, die goed oplet wat hij tankt en onder ideale omstandigheden werkt dit lager het beste.
De ideale omstandigheden zijn nogal een breed begrip. Wanneer je met je Solex altijd bij de goedkoopste pomp tankt (oude gom benzine), je luchtfilter niet regelmatig wisselt, vaak langs zandweggetjes rijd, lange periodes niet rijd en niet de ideale bougie erin hebt, dan loop je een groot risico dat er vuil in je carter komt. Een open lager loopt dan uiteindelijk een keer kapot, of loopt zefs vast. Dus als je een Solex leuk vindt maar vooral betrouwbaar moet zijn dan kun je het beste een Solex 2Z lager nemen. En als je jezelf bedenkt, dan kun je altijd het plaatje verwijderen voordat je het lager monteerd.
Heb je een verhuur Solex of is het cartergat niet meer wat het ooit geweest is? Dan helpt het 2Zrs lager met wat afdichting. Het is niet de bedoeling maar het werkt.
Solex Naaldlagers
Voor het Solex krukaslager, spoelenplaatlager en de trommelrem wielen worden groefkogellagers gebruikt.
Officieel is het balhoofd ook een groefkogel systeem.
Voor de Solex drijfstang worden Naaldlagers gebruikt. In een enkele race Solex hebben wij wel eens een groefkogellagertje gebruikt in de drijfstang maar dit is voor regulier gebruik niet aan te raden.
De meeste Solexliefhebbers denken er niet bij na maar de twee drijfstang lagers doen allebei iets totaal anders. Het onderste naaldlager in de drijfstang zit op de krukas en roteerd om de krukaspin. Terwijl het lager zelf met 4000 rpm in het carter rondraait.
Daarintegen draait het bovenste drijstanglager in zijn hele leven niet eenmaal. Het gaat alleen maar een beetje op en neer.
Het onderste Solex drijfstanglager HK1412. Ook hier zijn weer honderden lagers te koop met de code HK1412 maar slechts enkele hiervan kunnen gebruikt worden op de Solex. De naaldlagers hebben geen C-codering. Uit onze ervaring hebben de INA lagers de beste passing op een Solex. Ze zijn licht, gaan lang mee en hebben minimale speling.
Het bovenste naaldlager in de drijfstang is nog belangrijker. Ook hier is de simpele codering HK1212 maar elke micrometer speling van dit lager zorgt voor verlies van prestaties. Ook hier is INA de winnaar van onze tests.
Voor de beste prestaties kan een Solex een beetje voorontsteking gebruiken. Dit betekend dat de vonk al komt voordat de zuiger op het hoogste punt zit. De schokgolf van een ontsteking loopt in een curve, een soort golf. Door een beetje voorontsteking te gebruiken, gebruiken we meer van de kracht die schokgolf. Een lager moet die druk kunnen weerstaan en het is dus absoluut noodzakelijk om een A-Kwaliteit bovenste drijfstanglager te gebruiken in je Solex.
Een vreemd Solex bovenste drijfstang lager is de volnaalds lager. In dit lager zitten meer naalden dan in de standaard naaldlager. Hierdoor komt er nog minder speling op het lager en dit kan de prestaties verbeteren.
MAAR! Er is ook een risico. Er hoeft maar 1 zandkorreltje in dit lager te komen en de naalden blokkeren. Er is namelijk geen ruimte tussen de naalden om vuil af te voeren.
Ons advies is om het volnaald lager alleen te gebruiken bij race toepassingen of wanneer je alleen het allerbeste voor je Solex wil. In alle andere gevallen is het INA lager een betere keuze, vrij van risico’s.
Wij hopen dat je nu met meer kennis het beste lager voor jouw Solex kunt kiezen.
En denk eraan: Niet Complex maar Solex!
